Sîret-Nüzûl İlişkisi Bağlamında Mealler
Ramazan ayına girdiğimiz bu mübarek günlerde öncelikle tüm Müslüman kardeşlerimin bu rahmet ayını tebrik ederim. Müminler, sünnete binaen bu ayda gerçekleştirilmiş olan Hz. Peygamber ve Cebrail’in Kur’an’ı karşılıklı okumalarından ilhamla Kur’an’ı mukabele ile okuma geleneğini yüzyıllardır sürdürmektedirler. Kur’an’ı okumak kadar Kur’an’ı tedebbür etmekle de (Sâd 38/29) sorumlu olan bizler ilk önce O’nu anlamakla mükellefiz. Bu kapsamda Kur’an’ı anlama da katkıda bulunacak çalışmaların başında Kur’an diline yabancı olan kimseler için öncelikle mealler gelmektedir. Bu çerçevede biz de Kur’an’ı nüzul-sîret ilişkisi bağlamında okuyucuya ulaştırmak için hazırlanan meallerden bazılarını kısaca tanıtarak tavsiye etmek istiyoruz.
Türkçeye tercüme edilen pek çok Kur’an meali bulunmaktadır. Bunlardan bazıları harfi tercümeye yakın bir şekilde zahire yakın anlamlar verilerek, bazıları da anlatılmak isteneni esas alarak Türkçenin dil ve üslup şartlarına uygun olarak manevi tercüme şeklinde tercüme edilmiştir. Ayetlerin indiği bağlamı dikkate alarak, siyak-sibak ilişkisine dikkat eden ve pasajların birbiriyle bağlantısını, ayetteki müphem noktaların açıklanması noktasında özen göstererek daha iyi bir anlam ortaya koyan çalışmalar bulunmaktadır. Bunlardan ilki, Hasan Elik’e ait, “İndirildiği Dönem Işığında Kur’an Tefsiri- Tevhit Mesajı” adlı meal-tefsir çalışmasıdır. Bu çalışma, adından da anlaşılacağı üzere Kur’an’ın muhataplarına karşı sunduğu temel esas olan Tevhidi ön plana alarak hazırlanmıştır. İkincisi, Mustafa Öztürk’e ait, “Kur’an-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri” adlı meal-tefsir çalışmasıdır. Çalışmada özellikle ayetlerin muhatapları dikkate alınarak anlam verilmesiyle birlikte, pasaj bütünlüğüne ve deyimsel ifadelere dikkat edilmiştir. Bunlara ek olarak ayet bütünlüğünü dikkate alan bir çalışmadan daha söz konusu edinilebilir: Abdülkadir Şener, Cemal Sofuoğlu ve Mustafa Yıldırım tarafından hazırlanan “Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meâli” adlı meal-tefsir çalışmasıdır. Yine bu çalışmada da ayetlerin bağlam dikkate alınmış, özellikle ayet sonlarındaki Allah’ın sıfatları, konuyla irtibatlandırılmıştır.
Kabul edilmelidir ki, mealler her ne kadar Kur’an’ı tercüme etmeye çalışsa da Kur’an değildir. Anlaşılmayan ayetler hususunda tefsirlere ve ayetle ilgili hususen yapılan çalışmalara başvurmak gerekmektedir. Bu çerçevede öncelikle sîret-nüzûl ilişkisini ön plana alan tefsirlere de bakılabilir: Mevdudi, Tefhimu’l-Kur’an; İzzet Derveze, et-Tefsîru’l-Hadis; Cabiri Fehmu’l-Kur’an bu tefsirlerdendir. Bunun yanında İmam Razi’nin Tefsiru’l-Kebir’i de müracaat edilmesi gereken tefsirlerden bir diğeridir.
23/04/2020
