Ruh İkizimiz Sosyal Medya

Dürüst olalım! Okuldan veya işten kendimizi eve kırgın argın zor atıyoruz. Eve girdikten sonra ilk yaptığımız şey ne oluyor? Güvenli sığınağımız evimize girip ardından ayaklarımızı uzatıp rahat etmek değil mi? Peki bu rahatlama esnasında neyle meşgul oluyoruz?

Varsayalım yemek hazır veya kendiniz hazırladınız afiyetle yediniz. Daha sonra kanepeye kendinizi attınız, çayla birlikte hem telefona bakıyorsunuz hem televizyon açık. İşte böyle bir durumda saatleriniz akıp gidiyor, siz farkına varabiliyor musunuz?

Akşam tam yatmak üzereyken veya sabah yatağımızda gözlerimizi açtığımızda, elimiz ilk olarak nereye gidiyor? Hemen telefona ya da sosyal medya hesaplarımızın serin ve dalgalı sularına kendimizi atmıyor muyuz?

Boşluk bulduğumuzda ilk anda ne yapıyoruz? Hafif sıkıldığımızda, biriyle iletişim kurmak istemediğimizde, sorunlarımızı göz ardı etmek için veya hayatın çalkantılı rüzgârları hafif dallarımızı salladığında ne yapıyoruz?

Cevap kendimi sosyal medyaya veriyorum ise bu yazıyı okumaya devam edebilirsiniz. Ama benim hayatla internetten başka birçok başa çıkma yöntemim var, dahası hobilerim var diyorsanız zaten bu yazıyı sizin okumanıza gerek yok çünkü siz bu hayatın bilge insanlarından birisiniz belki de. Ama çevrenizdeki insanlar illa ki internet kullanıyordur. O yüzden siz de okumaya devam ediniz bence.

Sosyal medya ruh ikizimiz olmadı mı diyorsunuz? Ayrıca cebimizde taşıdığımız hatta bulamadığımızda çırpındığımız, şarjı bitecek diye kaygılandığımız bir alet haline gelmedi mi diyorsunuz?

İnsanlar artık günlük yaşam serüvenini mesleği ne olursa olsun gün boyu ekranlara bakarak geçiriyor. Ekrana bakma tutkusu istesek de istemesek de insanın psikolojik sağlığına etki ediyor. Bu etki çoğunlukla olumsuz oluyor. Örneğin bir arkadaşım çok fazla sosyal medya ve whatsapp grubuna yetişmek için kendini paralıyordu. Maalesef geçenlerde göz merceğinde kayma olduğu ve bunun ekrana çok fazla maruz kalmaktan kaynaklandığı söylenmiş. Şu an için telefon ve online grupları tamamen bıraktı.

Sosyal medya ve internetin fiziksel zararları yanı sıra psiko-sosyal zararları da var. Yalnızlık ile sosyal medya kullanımı arasındaki çalışmalara bakıldığında Facebook kullanımının insanı yalnızlaştırdığı ve öz-güvenini düşürdüğü ifade edilmektedir. Aynı zamanda bunun aksini, sosyal medyanın, sosyal ilişkileri güçlendirdiği ve insanı daha iyi hissettirdiğini iddia eden çalışmalarda bulunmaktadır. Fakat bu durumların tamamen yapay olması ve fiziksel iletişim bulunmaması, insanın psikolojisini olumsuz etkilemekte. Özellikle bebeklikten itibaren göz temasının ihmal edilmesi gelişimin önünde büyük bir engeldir.

Sosyal medya öyle çekiyor ki insanları, saatlerce ekran yenileme yapılıyor. Hatta zaman zaman ne kadar az paylaşım yapılıyor hissiyatı yaşatıyor. Aslında sosyal medya insanı kısır bir döngüye sokmaktadır. Sosyal medyaya gir, yeni paylaşımlara bak ve her şey bittiyse tekrar timeline yenilemesi yap. Saatlerce timeline’ı yenilemekten usanınca hafiften bir sıkıntı çöküyor. Bu aslında geçici bir tükenmişlik belirtisi oluyor. Bu kısır döngünün her gün tekrarlanması durumunda kalıcı bir tükenmişlik sendromu yaşayabilirsiniz. Ayrıca çalışmalar göstermektedir ki bu şekilde saatlerce sosyal medya kullanımı, ümitsizlik ve karamsarlık da aşılamaktadır. Tüm bu olumsuzluklar psikolojik iyi olma (well-being) durumunuza etki etmektedir.

Psikolojik iyi olma insanın hayatından memnun olması, tatmin olması, ruh sağlığının düzgün olması, insanın pozitif olabilmesi, anlamlı bir hayat sürmesi, mutlu olması, depresyon, kaygı ve strese karşı kendini koruyabilmesidir. Eğer sosyal medya bunlardan birini veya birkaçını etkiliyorsa dikkat etmeniz gereken hususlar var demektir.

Sosyal medyanın size zarar verip vermediğini çok kolay bir şekilde anlayabilirsiniz.

Eğer sosyal medya;

• Psikolojinize olumsuz etki ediyorsa,
• İnsanlarla iletişiminize zarar veriyorsa,
• Okul veya meslekle ilgili herhangi bir şeye engel oluyorsa size zarar verdiğini söyleyebiliriz.

Ya da Young internet bağımlılığı kriterlerine bakarak sosyal medyanın zarar verip vermediğini anlayabiliriz. Aşağıdaki 8 ölçütten 5 tanesine evet diyorsanız internet ve sosyal medya sizi olumsuz etkilemektedir.

1. İnternetle ilgili etkinlikleri çok fazla düşünme, zihinsel olarak internet ve sosyal medyadan çıkamama
2. Keyif almak amacıyla daha fazla internet kullanma
3. İnternet kullanımını kontrol altına alamama, kullanımı azaltma ve bırakma girişimlerinin başarısız olması
4. İnternet kullanımının azalması ve terkedilmesi durumunda ruh halinde huzursuzluk, kızgınlık ve çökkünlük hissetme
5. İnternette haddinden fazla zaman geçirme
6. Aşırı internet kullanımı nedeniyle aile, iş, okul ve arkadaş çevresiyle ilişkilerin bozulması
7. İnternette kalınan süre ile ilgili yalanlar söyleme (beş saat kalmışken bir saat kullanıyorum deme)
8. İnterneti problemlerden ve olumsuz durumlardan kaçmak için kullanmak

24/12/2021